Αυτισμός και διατροφή

Προσεγμένη και ισορροπημένη διατροφή

Ο αυτισμός εντάσσεται στην κατηγορία των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών. Ο αυτισμός δεν μπορεί να ιαθεί, όμως μπορεί να καλυτερεύσει η ποιότητα ζωής του ατόμου και να βελτιωθεί η κατάσταση του. Η  ανάγκη για σωστή και προσεγμένη διατροφή δημιουργεί μια άριχτα συνδεδεμένη σχέση μεταξύ φαγητού και διαταραχών αυτισμού.

Πολύ σύνηθες είναι το άτομο ανάλογα με το είδος του αυτισμού να έχει εμμονές με το φαγητό, όπως φόβο για κατανάλωση τροφών με έντονα χρώματα, ανάγκη για ωμοφαγία, ακατάσχετη κατανάλωση τροφών με παντελή έλλειψη του σημείου κορεσμού, αυταπάρνηση για κατανάλωση τροφής με φόβο ότι είναι επιβλαβή, φόβος για το ζεστό, φόβος για το κρύο τρόφιμο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμασημαντικά χαμηλά επίπεδα θρεπτικών ουσιών όπως βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και λιπαρά οξέα που προκαλούν προβλήματα στον ανθρώπινο οργανισμό, εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος, διαταραχές στο πεπτικό σύστημα, προβλήματα όρασης, αλωπεκία, δερματικές παθήσεις και εξασθένηση του νευρικού συστήματος. Πολλές φορές, οι διαταραχές στο σιτηρέσιο των αυτιστικών ατόμων βελτιώνονται κατά πολύ με την φαρμακευτική αγωγή, όμως, η επιστήμη της διατροφής έχει δείξει πως πολλοί κανόνες διατροφής, διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο στον αυτισμό.

Αρχικά, χρειάζεται ισορροπημένη διατροφή ώστε να λαμβάνονται τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για τον οργανισμό. Μια διατροφή σαν τη μεσογειακή, με πληθώρα φρούτων και λαχανικών, ψαριών, κρέατος και υδατανθράκων φαίνεται ιδανική. Όμως, πολλές φορές ενδείκνυται η περιορισμένη κατανάλωση υδατανθράκων ώστε να αποκατασταθούν τυχόν προβλήματα στα εταιρικά τοιχώματα λόγω των μικροοργανισμών που τρέφονται από άμυλο και σύνθετους υδατάνθρακες. Τέτοια περίπτωση είναι αυτή της Candida Albicans που πολύ συχνά προσβάλει τα αυτιστικά άτομα προκαλώντας τους διάρροιες και εντερικές δυσλειτουργίες. Στο ίδιο επίπεδο, φαίνεται σωτήρια και η χρήση της κετογονικής δίαιτας όπου το λίπος προσφέρει την ενέργεια, οι υδατάνθρακες είναι σε πολύ μικρή δόση και οι πρωτεΐνες επιτρέπονται σε μειωμένη κατανάλωση. Με τη χρήση της παρούσας δίαιτας σε έρευνες έχει λεχθεί σαφή βελτίωση στην κοινωνικότητα των ατόμων, καλύτερο επίπεδο επικοινωνίας και νοητικής αντίδρασης. Βέβαια στα άτομα με ASD χρειάζεται πάντα πλήρη αξιολόγηση και έλεγχος των θρεπτικών στοιχείων που βρίσκονται σε έλλειψη και σε αρκετές περιπτώσεις η χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής είναι αναγκαία. Τα άτομα αυτά χρειάζονται πλήρη κάλυψη σε βιταμίνες Β1, Β2, Β6 και Β12 και Α.

Πολλοί υποφέρουν από διαταραχές μεθυλίωσης, μειωμένα επίπεδα γλουταθειόνης καθώς και από οξειδωτικό στρες. Στις  περιπτώσεις αυτές χρειάζεται προσθήκη στη διατροφή βιταμίνης μέθυλ-B12, φολινικού οξέως και τριμεθυλογλυκίνης.

Σε καταστάσεις υπερδιέγερσης (επιθετικότητα, αστάθεια, υπερτονία, σπασμούς) ευεργετικά είναι το μαγνήσιο και η βιταμίνη Β6.

Επιπρόσθετα, θεωρείται ότι οι άνθρωποι με ASD έχουν αλλεργία ή υψηλή ευαισθησία σε τροφές που περιέχουν γλουτένη ή καζεΐνη. Ο οργανισμός, μπορεί να επεξεργαστεί τα πεπτίδια και τις πρωτεϊνες σε τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη και καζεΐνη διαφορετικά από τους άλλους ανθρώπους με αποτέλεσμα την επιδείνωση των συμπτωμάτων. Έτσι  η διατροφή χωρίς γλουτένη και χωρίς καζεΐνη (GF/CF) ενδείκνυται για  αυτιστικά άτομα. Το γάλα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ο σίτος,το κριθάρι, η βρώμη, η σίκαλη καθώς και όλα τα παραπροϊόντα τους καθίστανται μη επιτρεπτά προς κατανάλωση. Αυτά τα τρόφιμα όμως εξασφαλίζουν στον οργανισμό πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D, έτσι είναι απαραίτητη η κατανάλωση εναλλακτικών διατροφικών πηγών όπως το σουσάμι, όσπρια και κάποια ψάρια. Στο εμπόριο βέβαια υπάρχουν όλα τα τρόφιμα σε gluten free έκδοση.

Η αποφυγή ζάχαρης, υποκαταστάτων ζάχαρης (ασπαρτάμη) καθώς και χημικών προϊόντων όπως συντηρητικά και πρόσθετα τροφίμων είναι επίσης μια άλλη μέθοδος που βοηθά στην βελτίωση των συμπτωμάτων. Φαίνεται πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος αντιμετωπίζει τις ουσίες αυτές ως ψευδώς οπιούχες ουσίες με αποτέλεσμα σε απουσία αυτών των συστατικών να παρουσιάζεται βελτίωση στην κοινωνικότητα των ατόμων, στην ομιλία τους και στην συμπεριφορά τους.

Συμπερασματικά, σαφώς η δημιουργία ενός προγράμματος διατροφής για το κάθε αυτιστικό άτομο χρίζει εξατομίκευσης, ανάλογα το είδος του αυτισμού, τις ελλείψεις και τις ανάγκες του ατόμου. Χρειάζεται αναμφίβολα πλήρη συμμετοχή της οικογένειας στην επίτευξη του στόχου ενός τέτοιου σιτηρεσίου, καθώς και υπομονή, διορατικότητα και όρεξη για δημιουργία. Οφείλουμε να είμαστε δίπλα στα άτομα με αυτισμό προσπαθώντας μαζί τους να κατανοήσουμε και να δημιουργήσουμε συνθήκες για την καλύτερη διατροφική τους κατάσταση.